Paweł Pierściński
O drodze twórczej Pawła Pierscińskiego
Od 1967 roku wykonuje zawód artysty fotografika.Fotografuje od 1952 roku.
W 1955 zadebiutował na Ogólnopolskiej Wystawie Fotografii w Częstochowie. W 1964 zostaje Członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików-legitymacja nr 315. W 1982 roku otrzymuje godność Członka Honorowego ZPAF Od początku swojego fotografowania Paweł Pierściński specjalizuje się w temacie krajobrazu, któremu poświęcił całe życie oraz aktywność twórczą w dziedzinach: artystycznej fotografii, publicystyki, teorii i krytyki oraz organizacji społecznego ruchu fotograficznego. Artysta wypełnił rolę prekursora, twórcy, animatora, publicysty i teoretyka, oraz jednego z klasycznych przedstawicieli KIELECKIEJ SZKOŁY KRAJOBRAZU, kierunku artystycznego wnoszącego do krajowej kultury wartości dostrzeżone przez wybitnych estetów (między innymi analizy KSK dokonał prof. Władysław Tatarkiewicz - „Parerga" - PWN 1978).
Paweł Pierściński opracowuje różne tematy, zawsze jednak powraca do krajobrazu. Swoje fotografie układa w cykle stanowiące formę zamkniętej wypowiedzi i podsumowania doświadczeń warsztatowych. W kilku przypadkach cykle stanowią strukturę otwartą, a kolejne lata powiększają zbiór dokumentacji krajobrazowych. Do takich cyklów należy „Portret Ziemi Kieleckiej", największy i najbardziej znaczący, opracowywany od początków pracy twórczej, dokumentujący strukturę matematyczno - geometryczną polskiego krajobrazu rolniczego. Badanie krajobrazu stanowiło podstawę wielu doświadczeń artystycznych, które z reguły owocowały prezentacjami wystaw indywidualnych. Między innymi należą do nich: wystawa „Kielce - Włoszczowa" - badanie struktury wizualnej krajobrazu poznawanego przez podróżnika (samochód), wystawa „Małe formy krajobrazowe" - analizująca elementy strukturalne krajobrazu naturalnego, cykl „Krajobrazy z przednim planem" - ujawniający cechy szczególne obiektywów ultraszerokokątnych, cykl „Widok z okna" -ujawniający zmiany wybranego odcinka przestrzeni poddanego działaniom człowieka rozciągniętym w czasie, cykl wystaw pn. „Puszcza Jodłowa" - stanowiący dokument prężności zespołu biologicznego, wystawa „Wędrówki fotografa" - potwierdzająca odmienność krajobrazów w różnych regionach geograficznych w Polsce i na świecie, wystawy „Fotomontaże" i „Fotocollage" - obrazujące nowe oblicza krajobrazów zbudowanych z banalnych wycinków rzeczywistości, czy też wieloletnia akcja „Na Nowy Rok" artystyczna, polegająca na rozsyłaniu do przyjaciół wycinków pejzażu zimowego (sztuka poczty - ponad 25 lat!).
Znamiennym zainteresowaniem autora były cykle obrazujące zniszczenia krajobrazu pod wpływem działalności przemysłowej i urbanistycznej „Wyrzut sumienia", lub cykle dokumentujące warunki życia i pracy statystycznej jednostki pn. „Rodzina Robotnicza". Wyjątkowe miejsce w dorobku autora zajmuje cykl etiud o charakterze warsztatowym i wymowie surrealistycznej pn. „Struktury". Fotogramy wykonane są w indywidualnym opracowaniu, w technice autorskiej. Wybrane z najbliższego otoczenia, zwykłe przedmioty fotografowane w sposób stereotypowy, po ich zestawieniu na obojętym tle, tworzą nowe, nierzeczywiste przestrzenie, istniejące w wyobraźni artysty.
W fotomontażach fragmenty krajobrazu zmultiplikowane według zamysłu twórczego budują krajobrazy przywołane przeżyciami wewnętrznymi fotografa. Od 1991 roku powstaje zbiór „Barwy polskiego krajobrazu".
Wyniki doświadczeń artystycznych prezentowane są na wystawach i pokazach. Od debiutu w 1955 roku Paweł Pierściński eksponował ponad 150 wystaw indywidualnych oraz uczestniczył w ponad 400 wystawach krajowych i międzynarodowych, uzyskując ponad 100 medali, nagród, wyróżnień i dyplomów.
Prace fotograficzne artysty znajdują się w kolekcjach prywatnych oraz w zbiorach muzealnych w wielu krajach między innymi w Francuskim Muzeum Fotografii w Bievres k/Paryża, w Bibliotece Narodowej w Paryżu, w Muzeum Sztuki Współczesnej im. A. Puszkina w Moskwie, Muzeum Sztuki Współczesnej w Łodzi, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Bibliotece Narodowej w Warszawie, Uniwersytetu w Parmie, Muzeum Kultury Leśnej w Gołuchowie, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie i w innych zbiorach.
Paweł Pierściński opublikował liczne prace fotograficzne w almanachach światowej fotografii, między innymi kilkakrotnie w „Photography Year Book" w Londynie, „Fotojahrbuch International" w Niemczech, „Photographis" w Szwajcarii oraz w almanachach polskiej fotografii artystycznej. Liczne prace fotograficzne oraz wypowiedzi i noty biograficzne zostały zamieszczone w fachowej prasie fotograficznej w kraju i zagranicą, między innymi w „FOTO - magazyn fotograficzny" i „Fotografia" (Polska), „Bułgarskie FOTO", „Sowietskoje FOTO", „Fotografie" (Niemcy), „Fotografie" (Czechosłowacja), „Foto Magazine" (Niemcy), „Fotografia" (Węgry), „Fotografia Contemporanea" (Kolumbia), i w innych.
Paweł Pierściński opublikował ponad 5000 prac fotograficznych w wydawnictwach krajoznawczych, folderach, plakatach, kalendarzach, pocztówkach i albumach poświęconych Polsce i Ziemi Kieleckiej. Od 1993 roku są to niekiedy wydawnictwa własnej firmy fotograficznej pn. „Pierściński Foto Studio s.c.". Między innymi artysta jest autorem fotografii do albumów fotograficznych z serii „Ziemia Kielecka" (WAG Kraków 1962 - 1974), „Kielce" (Wydawnictwo Łódzkie), „W Krainie Żeromskiego" (WAiF Warszawa). Albumy indywidualne: „Góry Świętokrzyskie" (SiT Warszawa 1980), „Struktury" (KAW Warszawa 1982), „Święty Krzyż" (Voyager, Warszawa 1993). Prace Pierścińskiego zostały opublikowane w albumach zbiorowych, między innymi w „Polsce" (Arkady 1994) oraz w „Polskich Parkach Narodowych" (Kraków 1994) w 1975 roku
Paweł Pierściński opublikował pierwsze teksty krytyczne, zebrane w zwartej pracy pn. „Kielecka szkoła krajobrazu" (Kielce 1976), stanowiącej teoretyczne założenia oraz uzasadnienie pracy tego kierunku artystycznego. Od tego czasu autor opublikował ponad 400 artykułów publicystycznych, wstępów do katalogów wystaw, oraz prac zwartych. W tekstach uzasadnia rolę, miejsce i znaczenie fotografii krajobrazowej we współczesnym świecie, kreśli biografie Kolegów -fotografów pejzażu, oraz zajmuje się gromadzeniem przyczynków i źródeł do historii fotografii. Między innymi opracował zarys monograficzny Kieleckiej Szkoły Krajobrazu („Almanach Fotografii Okręgu Świętokrzyskiego ZPAF z okazji 150 lecia fotografii kieleckiej 1839 - 1989), zarys monograficzny polskiej fotografii krajobrazowej (katalog wystawy pn. „Polska Fotografia Krajobrazowa" - Kielce 1985) oraz podjął (pierwszą w historii o takiej skali i rozmachu) próbę zobrazowania udziału Polaków w dokumentowaniu krajobrazów Ziemi (katalog wystawy pn. „Krajobrazy świata w fotografii polskich podróżników" - Galeria Zachęta, Warszawa 1987).
Artysta pisze wiersze poświęcone polskiemu krajobrazowi (debiut 1978), zebrane wtórnie pn. „Pagór" (maszynopis) i opublikowane w wyborze w czasopismach.
Równolegle z działalnością twórczą Paweł Pierściński rozwija społeczną działalność organizatorską w Kielcach, a następnie w kraju. Nadrzędnym celem prowadzonych działań było podniesienie rangi fotografii jako autonomicznej dziedziny sztuki, tworzenie dokumentacji o dokonaniach środowiska kieleckiego oraz animowanie ruchu polskich fotografów pejzażystów, a wreszcie szeroko zakrojona akcja promocji polskiej twórczości fotograficznej w kraju i zagranicą.
Dla osiągnięcia wymienionych celów organizator podejmuje i realizuje społecznie liczne funkcje w ruchu fotograficznym, inicjuje powstanie i rozwija pracę jednostki zespołu twórczego w Kielcach, inicjuje i realizuje (sprawując funkcję organizatora i komisarza artystycznego wystaw) imprezy regionalne i ogólnopolskie, przewodniczy obchodom 150 Rocznicy Fotografii w Polsce. Ponadto uczestniczy w pracach różnych środowisk fotograficznych w kraju, zasiada w jury wystaw ogólnopolskich, odbywa spotkania autorskie, wygłasza prelekcje. Posiada uprawnienia Rzeczoznawcy ds. Oceny Fotografii nadane prze Ministra Kultury i Sztuki oraz jest Instruktorem Fotografii kategorii „S".Paweł Pierściński był jednym z pierwszych Członków Oddziału Kieleckiego Polskiego Towarzystwa Fotograficznego (rok założenia 1955) i przekształconego w posiadające osobowość prawną „Świętokrzyskiego Towarzystwa Fotograficznego" (1962 - 1982). W całym tym okresie pełnił funkcję V-ce Prezesa ds. Artystycznych, zainicjował oraz zorganizował i zrealizował pracę grupy artystycznej pn. „Grupa Robocza" (1962 - 1968), w trakcie której wypracowano zasady estetyczne Kieleckiej Szkoły Krajobrazu. Ponadto Paweł Pierściński był współorganizatorem i członkiem grupy artystycznej „Stodoła - 60", założonej w roku 1960 przez studentów Politechniki Warszawskiej i funkcjonującej następnie przez wiele lat w ramach ZPAF jako "Grupa St-60".
Wiatach 1976-1978 Paweł Pierściński zainicjował i utworzył w Kielcach przy Kieleckiej Delegaturze ZPAF grupę artystyczną pn. „Grupa 10x10". Grupa wychowała kandydatów do Okręgu Świętokrzyskiego ZPAFW 1975 roku Paweł Pierściński zainicjował, współtworzył oraz kierował jednostką związku twórczego ZPAF przez cały okres pracy Kieleckiej Delegatury ZPAF, a w 1978 zainicjował, utworzył oraz organizował pracę Okręgu Świętokrzyskiego ZPAF, pełniąc funkcję Prezesa Zarządu Okręgu (do 1988 roku). W 1977 roku artysta zorganizował stałą GALERIĘ FOTOGRAFII ZPAF w Kielcach i kierował jej pracami do 1988 roku.
Ambicją zrealizowaną przez Komisarza było zorganizowanie działalności artystycznej wykraczającej poza ramy murów i ekranów ekspozycyjnych. Między innymi Galeria Fotografii organizowała promocję Kieleckiej Szkoły Krajobrazu, w ramach której odbyło się ponad 100 wystaw z serii pn. „Kieleckie krajobrazy" w różnych ośrodkach fotograficznych w kraju i zagranicą, między innymi w Wilnie, Winnicy, Poczdamie, Padwie, Sofii, Ruse, Pradze, Budapeszcie, a także w Muzeum Sztuki Współczesnej im. A. Puszkina w Moskwie i w Francuskim Muzeum Fotografii w Bievres k/Paryża (1982 rok).
Komisarz Galerii zainicjował, opracował założenia oraz zorganizował akcję dokumentowania warunków życia i pracy rodzin robotniczych (w latach 1976-1979 odbyło się 14 ekspozycji z serii „Huta -Dom - Rodzina")Paweł Pierściński był współorganizatorem oraz jurorem wszystkich ogólnopolskich wystaw pn. „Biennale Krajobrazu Polskiego" (trzynaście ekspozycji odbyło się w latach 1968-1995). W 1977 roku artysta przyjął obowiązki Komisarza kolejnych wystaw (do 1991 roku) „Biennale" i połączył wernisaże wystaw z ogólnopolskim spotkaniem fotografów, krytyków, publicystów oraz organizatorów ruchu fotograficznego. Ogólnopolskie Sympozjum Fotograficzne pn. „Krajobraz" przyczyniło się do rozwoju fotografii krajobrazowej w Polsce.
Celowi temu służyły również dwie wystawy problemowo - historyczne, których założenia oraz organizację zrealizował Paweł Pierściński, pełniący funkcję komisarza ekspozycji. Były to: „Polska fotografia krajobrazowa" (Kielce 1985) oraz „Krajobrazy świata w fotografii polskich podróżników" (Galeria Zachęta, Warszawa 1987).
W 1988 roku Paweł Pierściński został wybrany Prezesem Zarządu Głównego ZPAF w Warszawie i funkcję tą pełnił do 1989 roku. W okresie kadencji zorganizował Obchody 150- Lecia Fotografii Polskiej, pełniąc funkcję Przewodniczącego Ogólnopolskiego Komitetu Organizacyjnego święta światowej fotografii. Ponadto artysta pełnił funkcję Członka Komisji i Rady Artystycznej ZPAF (przez kadencje 1975-1988), Członka Komisji Artystycznej Polskiej Federacji Stowarzyszeń Fotograficznych (kilka kadencji). Prezesa Klubu Fotografów Krajoznawców Polski. Był Członkiem Zarządu Sekcji Historii Fotografii ZPAF, Członkiem Rady Naukowej Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, Członkiem Rady Programowej Centrum Fotografii Krajoznawczej w Łodzi.
Działalność artystyczna i organizacyjna kieleckiego środowiska fotograficznego przyczyniła się do renesansu tematu krajobrazowego w polskiej twórczości fotograficznej. Kierowany przez Pawła Pierścińskiego Okręg Świętokrzyski ZPAF otrzymał zbiorowe nagrody artystyczne za stworzenie fotograficznej dokumentacji polskiego krajobrazu rolniczego:w 1980 Odznakę „Za Zasługi dla Kielecczyzny", w 1982 roku Nagrodę im. Stanisława Staszica, a w 1983 roku Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki - l stopnia.Za całokształt pracy twórczej i za społeczną działalność w środowiskach polskich fotografów pejzażystów Paweł Pierściński otrzymał nagrody państwowe, resortowe i regionalne, między innymi Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Odznakę „Zasłużonego Działacza Kultury", Nagrodę Miasta Kielc (1969,1976), Nagrodę im. St. Staszica (1975, 1979), Odznakę „Za Zasługi dla Kielecczyzny", Złotą i Srebrną Odznakę Honorową PTTK, liczne medale okolicznościowe oraz plakietki honorowe. Paweł Pierściński jest Członkiem Honorowym Związku Polskich Artystów Fotografików (1982 rok, legitymacja nr 24) oraz stowarzyszeń fotograficznych, między innymi Świętokrzyskiego Towarzystwa Fotograficznego w Kielcach, Rzeszowskiego Towarzystwa Fotograficznego w Rzeszowie, Towarzystwa „Diaporama Polska" w Lubinie, Honorowym Fotografem Krajoznawcą Polski (1974 r.), laureatem Medalu Jana Bułhaka. Międzynarodowa Federacja Sztuki Fotograficznej FIAP w Genewie nadała Pawłowi Pierścińskiemu Honorowe Odznaki za twórczość: Artysta FIAP (AFIAP - 1968 r.)i Excellent FIAP (EFIAP - 1976 r.) oraz za działalność organizatorską Especially FIAP (EsFlAP- 1980 r.). Członkowie Okręgu Świętokrzyskiego ZPAF nadali Pawłowi Pierścińskiemu godność Prezesa Honorowego Okręgu Świętokrzyskiego Związku Polskich Artystów Fotografików.Hasło imienne Paweł Pierściński znajduje się w międzynarodowych słownikach biograficznych oraz encyklopediach, między innymi w "Photographers Encyclopedia International 1839 to the present" (Edition Camera Obscura, Szwajcaria 1985), oraz w wersji CD - rom (encyklopedia wydana w Paryżu 1995 r.) oraz w "International Who's Who of Intellectuals" (Wydawnictwo Uniwersytetu Cambridge, Anglia 1992), oraz innych wydawnictwach encyklopedycznych. • 19.11. 1995